blog

In de 20e eeuw was “De optocht van de scholen in 1878” het soort bourgeois kunst waartegen James Ensor zich afzette. Mede daarom hangt het wellicht al jaren ergens eenzaam in de entreehal van het Koninklijk Museum voor Schone kunsten in Brussel. Het reusachtige doek meet ruim 2,5 bij 4 meter en doet denken aan een groot filmscherm. Hoewel er allerlei heftige, ingewikkelde politieke motieven achter dit kunstwerk verborgen zitten (lees: https://nl.wikipedia.org/wiki/De_optocht_van_de_scholen_in_1878), vind ik het door Jan Verhas (1834-1896) geschilderde spektakelstuk vanuit mijn 21-eeuwse blik vooral vertederend. Met name door de wijze waarop de meisjes zijn neergezet.

De beroemde illustrator Norman Rockwell stapte op zijn 75e over naar het tijdschrift “Look” uit frustratie over zaken die in andere bladen niet benoemd mochten worden, zoals racisme. Tot dan toe grossierde hij in weliswaar prachtige, maar erg rooskleurige beelden van zijn land. Deze trieste illustratie, gebaseerd op een gebeurtenis in 1960 nadat de overheid rassenscheiding op scholen verbood, was een van zijn nieuwere werken. Op de foto de scholiere Ruby die destijds, bewaakt door U.S. marschals, naar school ging. Lees hier haar ongelooflijke verhaal. Ze was in 2011 te gast in het Witte Huis en staat voor het schilderij “The Problem We All Live With” van Rockwell (onderaan) dat onder president Obama tentoongesteld werd. In de jaren ’60 en ’70 waren er zoveel schrijvers, musici en kunstenaars die zich inzetten voor de strijd tegen het racisme en kijk waar we nu zijn, 60 jaar later. Sommige zaken zijn in essentie verbeterd, maar verder?

Magnum fotograaf Gruyaert werd in 1941 in Antwerpen geboren en geldt als dé Europese pionier van de kleurenfotografie. Hij fotografeert zowel de hectiek en de banaliteit van de straat als de stilte van een kustlandschap. Zijn foto’s zijn bijzonder intrigerend en prachtig van kleur. Tot 28 februari 2021 te zien in het Gemeentemuseum van Helmond.

Tot en met 31 januari 2021 is het werk van de Zweedse schilder Anders Zorn (1860-1920) te zien in Kunstmuseum in Den Haag. Een beroemdheid in zijn thuisland, hier nauwelijks bekend. Zijn knappe aquareltechniek vind ik heel interessant. Ik hoop dat corona het toelaat om de reis naar Den Haag te maken zodat ik enkele van de aquarellen in het echt kan bestuderen. We zullen zien.

Françoise Dorléac was de oudere zus van Catherine Deneuve en een veelbelovende jonge Franse toneel- en filmactrice. Ze stond al volop in de belangstelling toen Catherine nog twijfelde over een filmcarrière. Françoises korte carrière toonde een breed scala aan rollen en nu, een halve eeuw later, is pas goed te zien hoe ontspannen en ‘modern’ ze acteerde. Komedie, musical, drama of actiefilm, het maakte niet uit. Ze was ongetwijfeld uitgegroeid tot een van Frankrijks grootste toneel- en film actrices, ware het niet dat op 26 juni 1967 een dramatisch verkeersongeluk een einde maakte aan haar leven. Françoise was pas 25 jaar. Gelukkig is haar unieke stem en prachtige présence door films en foto’s bewaard gebleven.
Overigens lijkt een van haar films, de geestige film “l’Homme de Rio” (1964), sprekend op een Kuifje album en dat bleek volgens regisseur Philippe de Broca ook precies de bedoeling. Het was de inspiratiebron voor vele avonturenfilms daarna.

Een enorm gedateerde SF film uit 1971 die destijds toch echt heel griezelig overkwam. Geschreven door succes auteur Michael Crichton (“Jurassic Park”, “Westworld”, “Coma”). De premisse: virus ontsnapt uit lab en bedreigt de mensheid. Inmiddels op een veel ongrijpbaardere en destructieve wijze ingehaald door Covid-19.

‘’Cosmos – possible worlds’’ is een bijzonder informatieve documentaireserie van 13 delen. Het vervolg op ‘’Cosmos- a spacetime odysee’’ uit 2014 en ‘’Cosmos, a personal voyage’’, de oorspronkelijke baanbrekende serie uit 1980 van wetenschapper dr. Carl Sagan. De huidige presentator is astrofysicus en schrijver dr. Neil deGrasse Tyson. Hij reist in zijn ‘’spaceship of the imagination’’ door tijd en ruimte en laat ons allerlei dwarsverbanden zien tussen wat er zich buiten en óp de Aarde afspeelt. Deel 4 uit deze serie is een schoolvoorbeeld van de kracht van verhalen, een waargebeurd historisch verhaal over de Russische wetenschapper Vavilov, grondlegger van een enorme zadenbank die nog steeds bestaat. Een intriest maar tegelijk inspirerende vertelling over wetenschap versus onwetendheid. ”Cosmos”‘ is een fraaie mix van live-action beelden, computeranimaties en 2D animatie. Deze aflevering bevat zelfs state-of-the-art stop-motion fragmenten. Het zou zomaar standaard lesmateriaal op onze scholen kunnen zijn. Elke maandagavond op National Geographic Channel.

Een prachtige film uit 1972 van Sydney Pollack blijkt in 2020 nog steeds bijzonder actueel en haast tijdloos van sfeer. Blanke man zoekt toevlucht in de woeste natuur van de Rocky Mountains tussen pelsjagers en indianen en wordt tegen wil en dank een legende.
Het is Robert Redfords favoriete film en, terugkijkend, tevens de inspiratiebron voor talloze Belgische beeldverhalen uit die tijd.

Deze spread toont een strip uit de jaren ’60 naar de toen populaire tv-serie “Captain Scarlet” uit de studio van Gerry Anderson, de man achter vele poppenfilmseries in die tijd, zoals “The Thunderbirds”. Het werd gepubliceerd in het strip en fanblad “TV 2000”.
De maker is Ron Embleton (1930-1988), een Britse vakman, die niet alleen een enorme productie aan realistisch illustratiewerk op zijn naam heeft maar ook als kunstschilder bekend stond. Ik vind dit nog steeds een prachtig voorbeeld van een dynamische strippagina, geheel in lijn met de sfeer van de televisieserie.

Andrej Tarkovsky (1932-1986) was een Russische filmer die onder het juk van de communistische Sovjet Unie in de jaren ’60-’80 indringende films maakte met een sterk poëtische inslag. Je kunt er onrustig en geïrriteerd van worden, maar als je het binnenlaat wordt je beloond met een ongekende ervaring. Nu in Eye filmmuseum, t/m 6 december. www.eyefilm.nl